پایگاه خبری تخصصی کودک و نوجوان جایی برای پرداختن به اخبار و فعالیت های فعالان حوزه کودک و نوجوان
نوشته های مرتبط
به گزارش پایگاه خبری کودک و نوجوان، جلسه رونمايي از «داستان‌هاي براي فکر کردن» در سراي اهل قلم امروز چهارشنبه (۲۷ بهمن‌ماه) با حضور حسين شيخ‌رضايي، مترجم و دبير مجموعه، سحر ترهنده، مدير بخش کتاب کودک انتشارات فاطمي، روح‌الله کريمي، نويسنده و عضو هيات علمي پژوهشگاه علوم انساني در گروه فلسفه براي کودک و سعيد ناجي، مترجم و پژوهشگر برگزار شد.
در ابتداي اين جلسه شيخ‌رضايي درباره وجه تمايز اين کتاب گفت: اين کتاب دقيقا با برنامه فلسفه براي کودکان منطبق نيست اما نکاتي دارد که آن را قابل توجه مي‌کند. اين مجموعه چيزي بيش‌تر از همخواني دارد. همان‌طور که در مقدمه هم اشاره کردم تلاش شده بخش‌هاي آخر کتاب‌ها با برنامه فلسفه براي کودکان منطبق باشد، البته ممکن است تصويرها دقيقا با برنامه يکي نباشد.
اين مدرس «فلسفه براي کودکان» يکي ديگر از دلايل تفاوت اين مجموعه با طرح «فلسفه براي کودکان» را تاکيد بر گفت‌وگو در داستان دانست و بيان کرد: معمولا اين کتاب‌ها بايد گفت‌وگو داشته باشند تا حلقه کندوکاو در متن ساخته شود. در اين مجموعه گفت‌وگو زياد نيست و نکته مثبتش هم القاء حس آن است که فلسفه الزاما مربوط به نکته‌هاي بزرگ نيست. امور فلسفي مي‌تواند به موضوع‌هايي ساده همچون پيري، سفر، ترافيک مربوط باشد. مخاطب مي‌تواند موضوع‌ها را عادي ببيند. کتاب مي‌گويد تا مي‌توانيد به مسايل ساده نگاه فلسفي داشته باشيد.
دبير مجموعه «داستان‌هايي براي فکر کردن» ادامه داد: اين مجموعه سواد فرهنگي و عمومي خواننده را بالا مي‌برد. کل مجموعه در زبان اصلي پنجاه جلد است؛ اما در اين سيزده جلد با فرهنگ، سبک زندگي، فولکلور و … کشورهاي مختلف آشنا مي‌شويم و زندگي را به روش‌هاي مختلف نشان مي‌دهد. وقتي به تنوع فرهنگي به تساوي نگاه ميکنيم چشم‌گيرتر ميشود. همچنين سبک تصويرگري براساس محل داستان انتخاب شده است.
شيخ‌رضايي درباره مطالب آخر کتاب اظهار مي‌کند: آخر هر کتاب اطلاعات دايره‌‌المعارفي جالبي هم داده ميشود. انتهاي کتاب درباره داستان، معرفي مفهوم، بخش سوال‌ها بحث ميشود. در بخش درباره داستان اطلاعاتي درباره نوع و قالب اثر يا نويسنده آن توضيح داده ميشود. در بخش معرفي مفهوم، مفهوم اصلي کتاب مانند دوستي يا اعتماد مطرح شده و در بخش سوال‌ها، پرسش‌هايي درباره آن مطرح ميشود و در بخش انتهايي درباره آنها بحث خواهد شد. پنج سوال‌ها طرح ميشود و سه تاي آن پرسش از ميزان فهم بچه از داستان است، در دو سوال ديگر هم کودک را تشويق ميشود خودش را جاي شخصيت اصلي داستان بگذارد. اين بخش شامل سوال‌هاي گشوده است تغييري که من به عنوان دبير دادم به بخش انتهايي مربوط ميشود که مطالب از حالت تعليمي صرف خارج شد.
اين مترجم درباره ديگر شاخصه‌هاي اين مجموعه بيان کرد: در بعضي جلدها اثر طنز وجود دارد مثلا داستان کره‌ايي به اسم «باکلاس باشيم» و «وقتي سگ دنبالت کرد کمک بخواه» اين فضاي طنز وجود دارد. در کتاب «کنفوسيوس» مخاطب در فرايند مطالعه‌ي کتاب بايد با نويسنده مخالفت کند. اين تکنيک هم جالب توجه است. همچنين در کتابي مربوط به مسخ داستان به شکلي نوشته شده که براي بچه‌ها مناسب باشد. يعني تبديل شدن انسان به حيوان را کنار گذاشته و به مفهوم خانواده بيش‌تر پرداخته است.
در ادامه اين جلسه روح‌الله کريمي نويسنده، مترجم و پژوهشگر در پاسخ به اين سوال که اين مجموعه چقدر با «برنامه فلسفه براي کودکان» هماهنگ است گفت: مهم‌ترين ويژگي داستان‌هاي فلسفي اين است که مفاهيم فلسفي را براي کودکان آن سن بحث‌برانگيز و واضح معرفي کنيم. مجموعه واجد اين ويژگي است و در دل داستان‌ها مفاهيم فلسفي وجود دارد. اما اين مفاهيم در اصول «برنامه فلسفه براي کودکان» برجسته است.
او ادامه داد: اگر ما داستان‌هاي مکالمه سقراطي را يک‌سر طيف قرار دهيم و سر ديگر آن داستان‌هاي آموزنده باشد قطعاً هر داستان به يک سر طيف نزديک‌تر خواهد بود. داستان‌هايي که به مکالمات سقراطي مربوط ميشود مطالب فلسفي زيادي دارد اما براي بچه‌ها جذاب نيست. ما از داستان‌هاي فلسفي براي الگوسازي استفاده ميکنيم اما داستان‌هاي فلسفي براي کودکان قابل استفاده نيستند چون بچه‌ها با شخصيت‌هاي داستان ارتباط برقرار نمي‌کنند. در واقع ما به داستان‌هايي مانند سينماي مجيد مجيدي نياز داريم که با فلسفه در ارتباط باشد يعني هم جذاب باشد هم مطالب فلسفي را ارايه کند.
اين عضو هيأت علمي پژوهشگاه علوم انساني در گروه فلسفه براي کودک در پايان سخنانش متذکر شد: کاري که من در کلاس‌هايم مي‌کنم اين است که آموزش فلسفي‌ام را با اين کتاب‌ها شروع نمي‌کنم شايد در جلسه‌هاي اول از کتاب‌هايي با سوال‌هاي فلسفي مستقيم استفاده کنم، در مرحله دوم از اين کتاب‌ها بهره ببرم. اين مجموعه تصويرپردازي‌هاي جالبي دارد و مشابه‌اش در اين زمينه وجود نداشت.
سپس سعيد ناجي مترجم، پژوهشگر و عضو هيات علمي پژوهشگاه علوم انساني در گروه فلسفه براي کودک درباره اين مجموعه گفت: داستان نبايد آموزشي و تلقيني باشد بنابراين کتاب با اصل اساسي فلسفه براي کودک در تقابل است وقتي داستان نتيجه مشخصي بگيرد و خواننده نتواند با آن مخالفت کند با اصول هماهنگ نيست. در مواردي مي‌توان از اين روش استفاده کرد که داستان نامعلوف باشد هدف کتاب‌هاي فلسفه براي کودک ايجاد چالش بحث و گفت‌وگو است.
او با بيان اين‌که نويسنده‌ها بايد تلاش کنند عقده شخصي خودشان را در داستان‌ها نياورند اظهار کرد: در کتاب «بچه شيري که از قفس فرار نکرد» گويي نويسنده خودش در قفس بوده و صراحتاً توصيه مي‌کند بچه‌ها از قفس فرار کنند. نويسنده نبايد مشکلات و عقده‌هايش را وارد داستان کند.
اين مترجم با تأکيد بر متفاوت بودن ميزان جذابيت در هر کتاب از اين مجموعه بيان کرد: بعضي داستان‌ها جذابيت ندارند و خسته‌کننده مي‌شوند. در کتاب‌هاي فلسفه براي کودکان نويسنده بايد داستان معمايي يا طنزگونه بنويسد. نبايد ايده داستان‌ها آن‌قدر پنهان باشد که ديده نشود يا آن‌قدر رو باشد که حال خواننده را بهم بزند مطلب بايد در حد مقطع سني خواننده پنهان باشد. بعضي وقت‌ها موضوعي فلسفه تلقي ميشود و ما بزرگترها آن را فلسفي مي‌دانيم. فلسفه همان چيزي است که زندگي بچه‌ها را بهبود بخشد و به آنها ياد بدهد چطور فکر و زندگي کنند.
اين نويسنده درباره تلقين در داستان‌هاي فلسفي براي کودکان گفت: يک سوال پيش مي‌آيد اگر در داستان‌ها نبايد چيزي را تلقين کرد بايد چه کنيم؟ يک راه‌حل خنثي‌بودن است. مثل کساني که فيلم مستند مي‌سازند. اما راه‌حل درست خنثي کردن نيست مثلا اگر به بچه مي‌گويم سلام‌کردن به بزرگتر درست است بايد در کتاب يک شخصيت هم وجود داشته باشد که بگويد چرا بزرگترها به ما سلام نمي‌کنند و اجازه بدهيم خود کودک تصميم بگيرد در واقع موضع‌هاي مختلف در کتاب بيايد و به بچه اجازه بدهيم با گفت‌وگو بهترين پاسخ را پيدا کند.
او ادامه داد: آثار بيشتري با چنين رويکردي بايد تاليف شود تا الگوهاي جديد‌تري در آن معرفي شود. اين مجموعه داستان قابل توجه است مخصوصا که آقاي شيخ‌رضايي دبير مجموعه، بخش‌هاي تلقيني داستان‌ها را کم کرده است. اين داستان‌ها از لحاظ فلسفي بهتر از داستان‌هاي ديگر است زيرا بچه‌ها مي‌توانند خودشان به تنهايي اين کتاب را بخوانند و آخرش را با پدر و مادر بازخواني کنند؛ کتاب براي تک‌خواني مفيد است اما مفيدتر خواهد بود تا با مربي آموزش ديده خوانده شود.
سحر ترهنده، مدير بخش کتاب کودک انتشارات فاطمي و مسئول کميته بين‌الملل شوراي کتاب کودک درباره هماهنگي تصوير با متن در اين مجموعه گفت: يکي از نکته‌هاي اين مجموعه ارتباط تصاوير با متن است. يعني در واقع تصاوير ارتباط گسترش‌دهنده دارند و به گسترش متن کمک مي‌کنند. ما هم سعي کرديم حداقل تغيير در تصاوير را داشته باشيم تا به دو يا سه عنوان تغيير انجاميد. زماني آقاي شيخ‌رضايي اين مجموعه را به ما معرفي کردند به چند دليل بسيار براي‌مان جذاب بود اول اين‌که ادبيات جهان و ملل در پنجاه جلد معرفي شده است و همچنين اين کتاب از کره‌اي ترجمه ميشود از ديگر سو در اين مجموعه تنوع تصويري خوبي وجود دارد تاکنون سيزده جلد مربوط به روابط انساني ترجمه شده است.
او ادامه داد: بخشي از کتاب که به انگليسي موجود بود توسط شيخ‌رضايي ترجمه شد بخش کره‌اي آن را هم خانم يوسفي ترجمه کردند و در نهايت آقاي شيخ‌رضايي آن را هم از نظر ادبي، مناسب با ادبيات کودک بازنويسي کرد.
اين تصويرگر درباره اين مجموعه بيان کرد: ناشر کره‌اي از تصويرگران کشورهاي مختلف استفاده کرده است. در مواردي که از تصويرگر کره‌اي استفاده شده تصويرگر از نظر بصري به کشور مد نظر بسيار نزديک شده است. يکي ديگر از ويژگي‌هاي مهم اين مجموعه ارائه ديد نسبت به مجموعه‌ي فرهنگ بصري است. حق انتشار اثر را ناشر خريده است به همين علت ما تصاوير کتاب را با بهترين کيفيت در دست داشتيم. انتشارات فاطمي معتقد است بايد به مخاطب احترام گذاشت و بچه‌هاي دنيا به‌خصوص بچه‌هاي ايراني حق دارند کتاب را با بهترين کيفيت داشته باشند.
در مجموعه «داستان‌هايي براي فکر کردن» داستان‌هاي کلاسيک با انديشه‌هاي عميق فلسفي پيوند خورده است و خواننده به سفري شگفت‌انگيز در جهان فلسفه مي‌رود. اين مجموعه در بردارنده موضوعاتي مانند ذهن، روابط انساني، جهان، تفکر و وجود است.
سيزده جلد اول مجموعه «داستان‌هايي براي فکر کردن» از اين قرار است. «باکلاس باش»، «سگ نگهبان و گرگ چمنزار»، «عشق بزرگ لارا»، «دروغ‌هاي کنفسيوس»،«شايعه پَر همه‌جا پخش ميشود»، «آستين نو بخور پلو»، «يک عمر دوستي»، «دختري که عنکبوت شد!»، «ارابه خورشيد»،«تمساح‌هاي رودخانه تامبونان»، «درنا»، «مردي که حشره شد»! و« وقتي سگ دنبالت کرد از ديگران کمک بخواه».
منبع: خبرگزاري کتاب ايران
